ΕΠΙΣΗΜΕΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ για διαγωνισμούς και προσλήψεις μόνο στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ www.elliniki-metafrastiki.gr
Η μία σχολή θεωρεί πως οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης,
μέσα από τη μείωση του μισθολογικού κόστους αλλά και του κόστους προστασίας της
απασχόλησης, επιδρούν θετικά στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην παραγωγικότητα.
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Τα ζητήματα της ανεργίας αποτελούν αντικείμενο μεγάλης
συζήτησης. Στη σχέση απολύσεων, ανεργίας και δημιουργίας θέσεων εργασίας
αναφέρεται και το άρθρο της κ. Λυμπεράκη (Καθημερινή 5/10/2014), που προκάλεσε
και τη δική μου απάντηση, με στόχο τον εμπλουτισμό της σχετικής συζήτησης και
τη συμβολή σε ένα γενικότερο διάλογο. Το ειδικότερο ερώτημα, που τίθεται, είναι
αν οι ομαδικές απολύσεις πρέπει να επιτραπούν ή όχι.
Το κύριο επιχείρημα της
τρόικας (αλλά και όλων όσοι τις υποστηρίζουν) είναι ότι η προστασία της
απασχόλησης και η αδυναμία των επιχειρήσεων να απολύουν, όσο και όποτε θέλουν,
λειτουργούν καταστροφικά για τις επιχειρήσεις. Και τούτο, γιατί αυξάνουν το
μισθολογικό κόστος και το κόστος προσαρμογής (κόστος προσλήψεων - απολύσεων)
εμποδίζοντας τις επιχειρήσεις να προσαρμοσθούν στις διακυμάνσεις της ζήτησης
και στις γενικότερες οικονομικές συνθήκες. Σε όρους αμιγώς οικονομικούς, η
αδυναμία των επιχειρήσεων να απολύουν ομαδικά τις υποχρεώνει να διατηρούν
«αντιπαραγωγικούς εργαζομένους» (εργαζομένους δηλαδή που το οριακό προϊόν της
εργασίας τους είναι χαμηλότερο από τον μισθό τους). Σύμφωνα με τις απόψεις
αυτές, οι επιχειρήσεις θα έπρεπε να μπορούν να προσλαμβάνουν και να απολύουν
χωρίς κανένα εμπόδιο, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε τελικά σε αύξηση της
απασχόλησης και σε μείωση της ανεργίας. Συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα κάτι
τέτοιο; Και αν ναι, κάτω από ποιες προϋποθέσεις;
Στη διεθνή βιβλιογραφία
υπάρχουν δύο διαφορετικές σχολές σκέψης γύρω από το ζήτημα της ευελιξίας στην αγορά
εργασίας και της αποτελεσματικότητάς της. Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι
ευέλικτες μορφές απασχόλησης (οι ομαδικές απολύσεις συνιστούν στοιχείο τους)
και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που τις επιβάλλουν επιδρούν θετικά πάνω στα
αποτελέσματα των επιχειρήσεων και των οικονομιών γενικότερα. Η πρώτη σχολή
θεωρεί πως οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, μέσα από τη μείωση του μισθολογικού
κόστους αλλά και του κόστους προστασίας της απασχόλησης, επιδρούν θετικά στη
δημιουργία θέσεων εργασίας και στην παραγωγικότητα. Ωστόσο, μεγάλο μέρος των
υποστηρικτών των απόψεων αυτών θεωρεί ότι η απόλυτη ελευθερία των επιχειρήσεων
στις προσλήψεις - απολύσεις πρέπει να συνοδεύεται και από ένα πλέγμα προστασίας
των εργαζομένων, ώστε οι συνέπειες από τις απολύσεις να αναλαμβάνονται (εν
μέρει τουλάχιστον) από μηχανισμούς προστασίας, τόσο στο πεδίο αναπλήρωσης του
εισοδήματος όσο όμως και στο πεδίο της αναπαραγωγής των δεξιοτήτων και της
διατήρησης των προϋποθέσεων επανένταξης των ανέργων στην απασχόληση. Η δεύτερη
σχολή αμφισβητεί, σε μεγάλο βαθμό, τους ισχυρισμούς αυτούς και υποστηρίζει ότι
οι ευελιξίες στην αγορά εργασίας συνδέονται αρνητικά με τη διατήρηση της
απασχόλησης και με την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων και των οικονομιών εν
γένει. Ειδικότερα μάλιστα για το ζήτημα της παραγωγικότητας, επισημαίνουν ότι η
εμμονή των υποστηρικτών της ευελιξίας στη μείωση του κόστους εργασίας, ως
βασικού παράγοντα για την αύξηση της παραγωγικότητας, συνιστά περισσότερο ένα
ιδεολόγημα παρά μια κατάσταση εμπειρικά επιβεβαιωμένη. Και τούτο γιατί, όπως
είναι ευρέως αποδεκτό, η παραγωγικότητα εξαρτάται από μεγάλο αριθμό παραγόντων,
με το κόστος εργασίας να είναι ένας μόνο εξ αυτών.
Η κ. Λυμπεράκη υποστηρίζει
σθεναρά την πρώτη άποψη, αγνοώντας ασφαλώς τη δεύτερη και παραγνωρίζοντας ακόμη
και τις επιφυλάξεις της πρώτης.
Σε πολλές περιπτώσεις, και οι υποστηρικτές της
ευελιξίας και της περιορισμένης προστασίας της απασχόλησης διαπιστώνουν ότι τα
ευρήματα των εμπειρικών ερευνών είναι αντιφατικά και γίνονται αποδεκτά με
επιφυλάξεις. Αυτό συμβαίνει διότι το όφελος για τις επιχειρήσεις από τις
απολύσεις (και την πλήρη ελευθερία τους) είναι βραχυπρόθεσμο και δεν
διασφαλίζει όρους επιβίωσης των επιχειρήσεων. Εχει διαπιστωθεί από πληθώρα
εμπειρικών ερευνών (η σχετική βιβλιογραφία στη διάθεση των αναγνωστών και της
κ. Λυμπεράκη ασφαλώς) ότι η απουσία προστασίας της απασχόλησης μπορεί
βραχυπρόθεσμα να συμβάλλει στην ανακύκλωση της εργασίας (labour turnover) και
στην προσωρινή αύξηση της απασχόλησης, αλλά μειώνει την παραγωγικότητα και
δυσχεραίνει τη λειτουργία της επιχείρησης μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και
κατά συνέπεια και τη διατήρηση της (προσωρινά) αυξημένης απασχόλησης. Στον
αντίποδα, η δεύτερη σχολή υποστηρίζει ότι η προστασία της απασχόλησης και η
παραμονή των εργαζομένων στις ίδιες επιχειρήσεις, για μακρό χρονικό διάστημα,
συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας. Οι εργαζόμενοι που παραμένουν για
μεγάλο χρονικό διάστημα στην ίδια επιχείρηση (ή στον ίδιο εργοδότη) εμφανίζουν
αυξημένη αφοσίωση στην επιχείρηση, αυξημένες δεξιότητες και εμπειρία, αυξημένες
γνώσεις και δεξιότητες του ιδιαίτερου εργασιακού περιβάλλοντος, σε συνθήκες
εφαρμογής ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης. Οι παράγοντες αυτοί συμβάλλουν στην
αύξηση της παραγωγικότητας. Οταν μάλιστα η επιχείρηση διαμορφώνει όρους
λειτουργικής ευελιξίας, η εναλλαγή των εργαζομένων σε ρόλους και καθήκοντα έχει
απόλυτα θετικές επιδράσεις στην παραγωγικότητα.
Πέραν όμως των όποιων θετικών
επιδράσεων συνδέονται με την παραμονή των εργαζομένων στις επιχειρήσεις, σε
όρους οικονομικούς, η δυνατότητα των επιχειρήσεων να απολύουν και προσλαμβάνουν
ελεύθερα και η διατήρηση του χαμηλού κόστους εργασίας, εκτός των άλλων,
καθιστούν τον παραγωγικό συντελεστή εργασίας φθηνό και τους άλλους παραγωγικούς
συντελεστές σχετικά ακριβότερους. Αυτό οδηγεί σε μείωση των επενδύσεων κεφαλαίου
και τεχνολογίας, γεγονός που, με τη σειρά του, οδηγεί σε μείωση της
παραγωγικότητας των επιχειρήσεων.
Με τα παραπάνω, που παρατέθηκαν ιδιαίτερα
συνοπτικά, θα ήθελα να επισημάνω κυρίως την πολυπλοκότητα των σχετικών
ζητημάτων και τις δυσκολίες στην αναζήτηση λύσεων για σύνθετα προβλήματα. Στο
σημερινό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον της χώρας, οι ομαδικές απολύσεις
δεν θα διασφάλιζαν προϋποθέσεις δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, γιατί το
κύριο χαρακτηριστικό της οικονομίας είναι η περιορισμένη ζήτηση προϊόντων και
υπηρεσιών και η αδυναμία διεύρυνσης των σχετικών αγορών. Οι ομαδικές απολύσεις
αυτόματα δεν θα συνέβαλλαν στη βελτίωση αυτού του περιβάλλοντος. Απλώς, θα
προσέθεταν ακόμη ένα πρόβλημα, αυξάνοντας τον όγκο των ανέργων σε μια χώρα όπου
η προστασία από την ανεργία είναι ανύπαρκτη, η ανεργία ισοδυναμεί με τη φτώχεια
και προϋποθέσεις για την επάνοδο των ανέργων στην απασχόληση δεν υπάρχουν.
ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΕΠΙΣΗΜΕΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ για διαγωνισμούς και προσλήψεις μόνο στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ www.elliniki-metafrastiki.gr
